تصفیه هوا و ضد عفونی آب مرغداریها ، حذف بوی آمونیاک

کاربرد اُزُن ژنراتور در مرغداری ها را می توان به سه بخش مختلف تقسیم کرد
بخش اول:

کاربرد اُزُن ژنراتور در مرغداری ها را می توان به سه بخش مختلف تقسیم کرد
بخش اول:

استفاده از سیستم اُزُن ژنراتور جهت استریل و ضد عفونی کردن آب مرغداری است، که این روش جزء تکنولوژی های روزدنیا برای بهبود آب مصرفی این صنایع است در این روشِ استریل و ضد عفونی کردن آب مرغداری هیچ ماده شیمیایی درآب باقی نمی ماند وباعث بروز حالت ژلاتینی شدن واکسن در آب خوراکی جوجه ها ومرغ ها نمی شودهمچنین مکانیسم اثر داروها ازجمله آنتی بیوتیک و الکترولیت ها را کاهش نداده و باعث جذب بهتر مواد مکمل به طیور می گردد.









بخش دوم:

استفاده از اُزُن جهت استریل کردن سالن های تولید وحذف بو ی ناشی از متصاعد شدن گاز آمونیاک در سالن ها می باشد. وجود گاز آمونیاک درسالن های مرغداری علاوه بر سوزش چشم، باعث بروز برخی بیماری های تنفسی در طیور نیز می گردد.استفاده از اُزُن درسالن های تولید نیمچه های گوشتی عملاً باعث بالا رفتن ضریب تبدیل علوفه به گوشت و جلوگیری از هدر رفت برخی هزینه های جاری درمزرعه میگردد.به دلیل خاصیت اکسید کنندگی بالای اُزُن گازهای حاصل از سوخت و آمونیاک از بین رفته و نیاز به گردش هوای سالن کمتر میشود، فعالیت فن ها به طور جدی کاهش می یابد و درنتیجه دمای سالن ها زمان بیشتری یکنواخت باقی می ماند و هزینه سوخت جهت جبران دمای اتلاف شده کاهش می یابد.
بخش سوم :

استفاده از سیستم اُزُن در اتاقهای گاز و انبار نگهداری تخم مرغ ها می باشدجوجه درآوری در دستگاه انکوباتور ارتباط مستقیم باچند فاکتورمهم دارد، که علاوه بر قدرت جوجه درآوری تخم مرغ ها، مهم ترین مسئله مشکل آلودگی و بار میکروبی سطح تخم مرغ ها است، در این زمینه کشورهای صنعتی درصدد برآمده اند که از ماده بی خطرتری نسبت به فرمالدئید استفاده کنند، که علاوه بر استریل کامل سطح تخم مرغ ها موجبات جلوگیری ازانتشار آلودگی به ما بقی تخم مرغ ها رانیز فراهم کند وهمچنین حذف بو را
نیز در برداشته باشد و گاز اُزُن تمام این قابلیت ها رادارد.











ضدعفوني با ازن در صنعت مرغداري


قرنهاست طبيعت، هنگام صاعقه يا به وسيله پرتو فرابنفش خورشيد، ازن را به وجود ميآورد و از خصوصيات ضدعفوني كننده آن براي پالايش آب و هوا و محيط زيست جانداران استفاده ميكند. ازن يك ضدعفوني كننده بسيار انعطاف پذير است و بسته به موارد استعمال، كاربرد بسياري در ضدعفوني هوا، آب، محيط، لباس هاي كار، اجسام و لوازم مختلف و مواد دارد .

ازن بر خلاف ضدعفوني كننده هاي معمولي مثل كلر و فرمالين هيچ گونه مواد سمي يا مضري بر جاي نمي گذارد؛ چرا كه اين مولكول پايدار نيست و پس از مدت كوتاهي شكسته شده و تبديل به مولكول پايدار اكسيژن ميشود. به دليل پايدار نبودن اين گاز براي استفاده از آن، بايد آن را در محل توليد كرد. ازن به عنوان يك اكسنده بسيار قوي، قابليت هاي بسياري در مصارف صنعتي و خانگي دارد. اين در حالي است كه اثرات زيست محيطي زيان باري در پي نخواهد داشت.

در ذيل به برخي ازكاربردهاي ازن اشاره شده است:
1. تصفيه آب (شامل آب هاي آشاميدني، استخرها و آكواريوم ها - پاستوريزه و استريليزه نمودن )
2. تصفيه فاضلاب هاي صنعتي و خانگي
3. تصفيه هوا
4. صنايع كشاورزي (علف كش، قارچ كش، از بين برنده انگل خاك و ... )
5. كاربرد در انبارهاي مركبات، ميوه جات، غلات، دانه‌هاي خوراكي و ... به منظور نگهداري بهتر محصولات

6. كاربرد در دامداري و مرغداري ( ضد عفوني محل نگهداري، استريل انبارهای نگهداری دانه و علوفه، تصفيه هوای آلوده، تهيه آب شستشو برای دام و ... )
7. صنايع شيلات (نگهداری و پرورش ماهي)
8. ضدعفوني وسايل بيمارستاني
9. بازيابي روغن هاي صنعتي
10. ضدعفوني سبزيجات و ميوه‌جات
11. صنايع غذايي
12. صنايع نساجي در جهت بهبود كيفيت و افزايش عمر پارچه و سفيد كردن منسوجات
13. برج‌هاي خنك‌كننده و چيلرها
14. صنايع رنگ‌‌سازي

نگاهي اجمالي به مواد شيميايي در صنعت طيور طي چند سال اخير و نتايج استحصال شده، حاكي از آن است كه امروزه استفاده از مواد شيميايي تنها به صورت عادت و به عنوان بخشي از كارهاي دوره اي يك مرغداري مي باشد ، چنانكه وقوع بيماري هاي همه گير و تلفات بالا در سال هاي اخير گواه خوبي بر اين ادعاست، هر چند كه نتايج حاصل از آن چندان ملموس نيست. دليل اصلي اين نكته آن بوده كه طيف فعاليت اين مواد شيميايي در شرايط مرغداري محدود بوده است. ولي عامل مهم ديگري كه در گذشته به ضعف نتايج بدست آمده از مواد ضدعفوني كننده شيميايي كمك كرده، محدوده مصرف و روش هاي غلط بكارگيري بوده است.

طبق استانداردهاي فعلي، بسياري از اين مواد شيميايي براي فرد و طبيعت مضر مي باشند. اخيراً به سلامت افرادي كه از ضدعفوني كننده هاي نوع آلدهيد (فرمالدهيد) استفاده مي كنند( كه در بين ساير مواد شيميايي قليايي بالاترين آمار مصرف را دارد) توجه بيشتري شده است.

از مهم ترين نكات انتخاب يك ضدعفوني كننده مؤثر مي توان به موارد ذيل اشاره نمود :
1. موارد استعمال
2. ميزان مواد آلي باقي مانده
3. درجه حرارت مطلوب براي حداكثر كارآيي
4. كيفيت آب مصرفي
5. زمان تماس
6. طيف فعاليت مورد نياز


معايب برخي مواد ضدعفوني كننده شيميايي:

تركيبات چهارتايي آمونيوم : بر روي باكتري هاي + G مؤثر ولي بر روي ميكروب هاي

- G تاثير نسبي داشته و فقط بر روي برخي از قارچ ها و ويروس ها تأثير دارند .

فرمالدئيد : بوي تند و زننده، اثر سوزانندگي زياد بر روي چشم و مخاط، زبر و خشن كردن پوست و حساسيت ایجاد شده در برخي افراد، باعث گرديده تا مصرف آن به تدريج غير قابل قبول شود . لذا استفاده از آن بايد با احتياط كامل و همراه ماسك مناسب صورت گيرد و پس از گاز دادن محل، تخليه گاز باقي مانده بايد به نحوي صورت گيرد كه وارد هواي تنفسي افراد نشود . استشمام اين ماده منجر به ورم ملتحمه و ناراحتي هاي تنفسي مي گردد كه اين نارسايي ها در جوجه مرغ ها و جوجه بوقلمون هايي كه در محيطي با ميزان بالاي فرمالين قرار گرفته اند، ديده مي شود.

پرمنگنات پتاسيم : اين ماده مي تواند با آلوده كردن آب آشاميدني ، مسموميت زا شده و موجب مرگ بدون هر نوع نشانه قبلي شود. ضايعات پاتولوژيكي اين پديده عبارتند از : ورم ملتحمه و نكروز ديواره چينه دان

كلريناسيون : هر چند كلر رايج ترين سيستم ضدعفوني در ايران است و به نظر مي رسد كلريدكردن، بسياري از ميكروارگانيسم ها را از بين مي برد، اما كيست تك ياختگان و تخم انگل هاي كرمي به طور قابل ملاحظه اي در برابر كلريدكردن ، مقاوم تر از باكتري ها هستند و كلر روي ارگانيسم هاي مقاوم تر مانند كليفرم، ويروس ها، تخم انگل ها و كيست هاي ژيارديالامبليا اثري ندارد. كلر همچنين در دوزهاي مصرفي بالاتر، سوزش چشم و خشكي پوست ايجاد مي كند؛ بعلاوه وجود برخي تركيبات سمي جانبي ديگر از جمله تري هالومتان ها و كلرآمين ها باعث مسموميت شده و در برخي مواقع با ايجاد شوك ناگهاني و خونريزي سريع كبد، مرگ را سبب مي شوند .

دلايل عمومی شکست عمليات ضدعفونی با مواد شيميايي:
1. رقيق سازی بيش از حد ضدعفونی کننده
2. پاکسازی ناکافی و عدم پاکسازی مناسب مواد ارگانيک
3. نفوذ و پوشش ضعيف ضدعفونی کننده
4. غيرفعال شدن ضدعفونی کننده به علت حضور مواد شوينده باقی مانده
5. عموماً سمی و در حضور مواد ارگانيک اغلب تأثير کمتری دارند، اين درحالي است که در مرغداری ها اغلب با مواد ارگانيک و آلی سر و کار داريم .

6. دمای بسيار پايين می تواند سبب انجماد محلول های ضدعفونی گردد، برای جلوگيری از اين امر به برخی از آنها مواد ضد انجماد افزوده می شود که در برابر عوامل بيماری زا از خود مقاومت نشان می دهند و مؤثر عمل نمی کنند.



برخی از مزايای ازن در مقايسه با ساير گندزداها:
1. افزايش راندمان گندزدايي
2. كوتاه تر بودن زمان ضد عفوني نسبت به ساير گندزداها
3. مازاد ازن تزريق شده در آب به دليل نيمه عمر کوتاه آن به صورت اكسيژن از سطح آزاد مي‌گردد و محيط اطراف را بسيار دلپذير و مطبوع مي‌كند.
4. تركيبات جانبي كلر مانند : كلرآمين و تري هالومتان ها، ضررهاي بسياري براي سلامتي جانداران و محيط زيست ايجاد مي كند ، در حالي كه ازن تمام تركيبات اضافي موجود در آب را، بدون ايجاد باقي مانده نامطلوب برطرف مي كند.
No
No
Yes
Virus ( ويروس)

No
No
Yes
Algues

Yes
No
No
THM (تري هالومتان)

No
No
Yes
Virus ( ويروس)

No
No
Yes
Algues

Yes
No
No
THM (تري هالومتان)



صنعت/ روش
قدرت ضدعفوني
ناسازگاري با مواد ديگر
تاثيرات زيست محيطي

روش ايده ال
100%
وجود ندارد
حداقل يا صفر

استريليزه با گرما
دور از ايده ال
متوسط
دور از ايده ال

آب قليايي
دور از ايده ال
دور از ايده ال
دور از ايده ال

ازن
نزديك به ايده ال
وجود ندارد
نزديك به ايده ال

اكسيداتيلن
نزديك به ايده ال
دور از ايده ال
دور از ايده ال

كلريناسيون
متوسط
دور از ايده ال
متوسط

پروكسيد هيدروژن
دور از ايده ال
دور از ايده ال
متوسط

پرتوافكني (UV )
متوسط
دور از ايده ال
متوسط



Comparing Disinfectants

Chlore
UV
Ozone


Yes
Yes
Yes
E .coli

Yes
Yes
Yes
Salmonella ( باكتري سالمونلا)

Yes
Yes
Yes
Giardia (نوعي انگل )

No
No
Yes
Legionnaire (‌باكتري لژيونه)

No
No
Yes
Crypto- Sporidium ( قارچ)

No
No
Yes
Virus ( ويروس)

No
No
Yes
Algues

Yes
No
No
THM (تري هالومتان)




موارد كاربرد ازن در صنعت مرغداري :
1) ضدعفوني آب مصرفي و آب مورد لزوم براي واكسيناسيون
2) ضدعفوني سيستم آبرساني در هنگام وقوع بيماري هاي همه گير قارچي و . . .
3) شستشوي سالن و تجهيزات با آب ازن دار قبل از ضدعفوني با گاز ازن دار
4) ضدعفوني تخم مرغ در اتاق گاز ازن يا آب ازن دار
5) اتاقك ضدعفوني بازديدكنندگان و كاركنان مرغداري، جايگزيني مناسب براي حوضچه هاي ضدعفوني
6) ضدعفوني اتاق هاي ستر و هچر
7) ضدعفوني آخر دوره اي سالن و لوازم با گاز ازن در غلظت هاي بالا
8) سيستم تصفيه و ضدعفوني هواي در حال گردش در سالن هاي مرغداري با گاز ازن
9) حذف بوی آمونياک و انجام ميکروب زدايي و غبارگيری
10) ضدعفونی انبار دانه و خوراک مرغ




مزاياي ازن در ضدعفوني آب شرب
تأثير ازن بر روي ديواره باكتري ها ، %51 بيشتر از كلر و از نظر زماني نيز 3100 برابر سريع تر از كلر عمل مي كند.
ازن قابليت كشتن و از بين بردن ميكروارگانيسم هاي مختلف شامل انواع باكتري ها، قارچ ها، ويروس ها، مخمرها و جلبك ها را داراست . ازن در برابر كيت هاي پروتوزدايي چون ژيارديا و كريپتوسپوريديوم نيز مؤثر بوده كه كلر فاقد اين خاصيت است .
نيمه عمر ازن در آب، كوتاه و بسته به دما و شرايط PH بين 17-30 دقيقه مي باشد ولي اثر اكسيداتيو آن تا 24 ساعت پابرجاست .
ازن خاصيت بوزدايي داشته و خيلي سريع با اكثر بوها واكنش داده و آنها را اكسيد مي كند ولي كلر خود باعث ايجاد بو و طعم در آب مي شود .
ازن رنگ و كدورت آب را مي گيرد .
ازن فلزات انتقالي را اكسيد و آنها را به اكسيدهاي كمي محلول تبديل مي كند كه به آساني با فيلتراسيون جدا مي شوند . مثلاً آهن به شكل فروس در آب غير محلول است ، ازن آن را به فريك هيدروكسيد تبديل مي كند كه بسيار نامحلول بوده و به وسيله فيلتراسيون قابل جدا كردن است. ساير فلزات حساس به ازن عبارتند از : آرسنيك، كادميم، كرم، كبالت، مس، سرب، منگنز، نيكل، روي و ساير يون هاي فلزات سنگين و تركيبات آن ها . . .
ازن خيلي سريع عواملي چون منگنز، آهن، سولفيد هيدروژن، آمونياك، سيانيد، نيتريت، تانن ها ، هيدروكربن هاي آروماتيك، بنزن، تولوئن، گزيلن، آلاينده هاي ارگانيك، بقاياي سوخت هاي ديزلي در آب، هيدروكربن هاي آليفاتيك، سولفيدها، سولفيت ها، تركيبات نيتروژنه، استون، دي اكسين ها، بوهاي متصاعد شده از سيستم هاي تصفيه فاضلاب، فنل، بقاياي مواد شوينده و آلاينده هاي هوا را اكسيد و به تركيبات كم ضرر و يا بي ضرر تبديل مي كند .


1) ضدعفوني آب مصرفي براي واكسيناسيون :

مصرف واكسن ها را غالباً در آب آشاميدني تجويز مي كنند؛ ولي بايد توجه داشت كه هر گونه مواد ضدعفوني كننده در آب، واكسن هاي زنده را بي اثر مي كند، لذا به آبي كه داراي بقاياي مواد ضدعفوني كننده است نبايد واكسن افزوده شود. جائي كه نتوان آب بدون مواد ضدعفوني كننده را تهيه كرد با افزودن شير خشك بدون چربي مواد ضدعفوني كننده موجود در آب را خنثي مي كنند. با ضدعفوني كردن آب با ازن با توجه به نيمه عمر كوتاه ازن پس از 25 دقيقه ، مي توان واكسن هاي زنده را به آب افزود. ضمن اينكه در اين شرايط ( با افزايش DO آب ) مرغ رغبت بيشتري براي خوردن آب داشته و مي توان از موفقيت واكسيناسيون اطمينان حاصل كرد .


2) ضدعفوني سيستم آبرساني در وقوع بيماري هاي همه گير قارچي و . . .

با استفاده از تزريق گاز ازن در منبع آب آشاميدني و زمان ماند ازن مي توان كل سيستم آبرساني را بدون هيچ گونه باقيمانده اي و بدون نياز به شستشوي مجدد ضدعفوني كرد و آبی عاري از هر گونه ميكروارگانيسم، برای مصارف آبرساني و آشاميدني به وجود آورد.


3) ضدعفوني و شستشوي سالن و تجهيزات مرغداري با آب ازن دار قبل از ضدعفوني با گاز ازن در پايان هر دوره:

اين عمل به عنوان يك مكمل، تأثير ضدعفوني با گاز ازن را دو چندان مي كند . در شستشو با آب ازن دار نيازي به شستشوي مجدد نبوده و باقي مانده اي جز اكسيژن نخواهد داشت.

طيف اثر بخشي ازن وسيع بوده و ضمن تأثير بر روي ميكرو ارگانيسم ها، مي تواند انگل ها، تك ياخته ها، جلبك ها، سخت پوستان و حتي كيست و اسپور را از بين ببرد.


4) ضدعفوني تخم مرغ ها در اتاق گاز با گاز ازن يا آب ازن دار:

جهت كاهش ميزان آلودگي و ممانعت از نفوذ باكتري ها و هر گونه ميكروارگانيسم به داخل پوسته تخم مرغ و جلوگيري از انتشار باكتري ها روي پوسته تخم مرغ هايي كه در انكوباتور قرار مي گيرند، تخم مرغ ها را بلافاصله پس از تخم گذاري در اتاق گاز با ضدعفوني كننده هايي چون پرمنگنات پتاسيم و فرمالدهيد ضدعفوني مي كنند كه به عنوان مصرف كننده محسوب مي شوند. با در اختيار داشتن يک دستگاه ازن ژنراتور و با استفاده از هوا به عنوان منبع تغذيه، بدون هيچ گونه هزينه ثانويه از قبيل خريداری مواد شيميايی و هزينه تأسيسات، مي توان عمل گندزدايی را با بهترين گندزدای موجود انجام داد.


مزاياي گاز ازن در ضدعفوني تخم مرغ:
1. طيف اثر بخشي ازن بسيار وسيع و بر روي باكتري، ويروس، قارچ، تك ياخته، جلبك، كپك، مخمر، سخت پوستان، كيست و اسپور ميكروارگانيسم ها مؤثر است .
2. قدرت اكسيداسيون و ضدعفوني كردن ازن، 50 بار بيشتر از پرمنگنات پتاسيم است .

3. نيمه عمر ازن بسيار كوتاه و در دماهاي پايين تأثير و ماندگاري ازن به مراتب بيشتر است؛ لذا ديگر نيازي به گرم كردن اتاق گاز مطابق با روش هاي معمول نيست .

4. ازن باقي مانده مضري از خود به جای نمي گذارد و ضمن آنكه هر گونه بوي نامطبوعي را نيز از بين مي برد. از نظر ايمني پرسنل نيز، مشكلي ايجاد نخواهد كرد .
5. با صرف يك هزينه ثابت، ازن در همان محل توليد و مصرف شده؛ لذا مانند كلر نيازي به خريد، حمل و نقل، انبارداري و هيچ گونه ماده مصرفي ندارد .


5) اتاقك ضدعفوني مخصوص بازديد كنندگان و پرسنل مرغداري ، جايگزين مناسبي براي حوضچه هاي ضدعفوني :

اين اتاقك قابليت ضدعفوني كردن چكمه، دست، دستكش، لباس كار و سر و صورت بازديدكنندگان و كارگران را دارد. يكي از راه هاي نفوذ و گسترش آلودگي از بيرون به داخل فارم ، عدم كارايي حوضچه هاي ضدعفوني فعلي در جلوگيري از نفوذ آلودگي و عدم رعايت پرسنل و ساير افراد در عبور از اين حوضچه است .


6) شستشو و ضدعفوني اتاق هاي ستر و هچر با گاز ازن و آب ازن دار:

به دليل حساسيت بالای جوجه و نداشتن پر و ضعيف بودن آن، استفاده از ازن مطمئن ترين راه براي پيشگيري از وقوع بسياري از بيماري هاست.


7) ضدعفوني آخر دوره اي سالن و تجهيزات با گاز ازن در غلظت هاي بالا :

ازن به صورت گاز، قابليت نفوذ در كليه منافذ را داشته و هر گونه آلودگي ميكروبي و كيست و اسپور ميكروارگانيسم ها را از بين مي برد. به علت خاصيت بوزدايي ازن پس از ضدعفوني سالن با گاز ازن ، ديگر بويي بر جاي نمي ماند. ازن قابليت نفوذ در بستر را دارا بوده و باقي مانده اي از خود بر جاي نمي گذارد، در نتيجه نيازي به شستشوي مجدد هم ندارد. ازن باقي مانده سموم آفت كش را از بين برده همچنين آمونياك را اكسيد و تبديل به تركيبات بي ضرر مي كند.

نيمه عمر ازن ، كوتاه و هيچ گونه عوارض نامطلوبي نداشته ، لذا خطري براي پرسنل و طيور ندارد.

با اجراي سيستم ضدعفوني با ازن ، با مصرف يك هزينه ثابت، قوي ترين ضدعفوني كننده و اكسيدكننده را در اختيار خواهيد داشت.

8) پكيج تصفيه و ضدعفوني هواي در حال گردش در سالن هاي مرغداري با گاز ازن به صورت آنلاين و با قابليت كنترل هوشمند دما و رطوبت :

با اين سيستم ضمن از بين بردن گاز آمونياك و كاهش قابل توجه در بار آلودگي، بستر و محيط ارتباط سالن با فضاي بيرون قطع شده و يك سيستم بسته و سير كولار خواهيم داشت.

9) حذف بوی آمونياک و انجام ميکروب زدايي و غبارگيری :

يکی از مشکلات اساسی که اکثر مرغداری ها با آن مواجه اند، حذف گاز آمونياک ناشی از کود و مواد ارگانيک موجود در محوطه می باشد. ازن اين قابليت را دارد که با خاصيت اکسيدکنندگی بالای خود عمليات تصفيه و بوزدايي را به طور کامل انجام دهد.


10) ضدعفونی انبار دانه و خوراک مرغ :

با توجه به اين موضوع که انبارهای نگهداری دانه و غلات از گزند حشرات و موجودات موذی در امان نيستند، پيشگيری از اين امر کمک شايانی در کيفيت محصولات انبار شده و ماندگاری آنها خواهد داشت. گاز ازن می تواند علاوه بر اين که باعث افزايش ماندگاری محصولات انبار شده گردد، باعث نابودی حملات ناشی از موجودات موذی نیز شود.


در پايان لازم است متذکر شويم که:

اين يك واقعيت غير قابل انكار است كه ايجاد هرگونه اختلال در سلامت و بهداشت در جوامع مدرن و صنعتي، ساير فعاليت ها را مختل كرده و استمرار آن، سطح كيفي زندگي در اين جوامع را تنزل خواهد داد كه مي تواند امنيت جوامع را به خطر اندازد . اين امر در صورت بهره مندي از سيستم هاي مناسب و جايگزين نمودن روش های نوين با تکنولوژی بسيار ساده نه تنها از نظر اقتصادی مقرون به صرفه خواهد بود بلکه با حذف مشکلات عديده تا حد بسيار زيادي قابل حل خواهد بود.

دکتر سید حسین خبازی